Verspreiding
De ASF in de Europese Unie
Sinds 2014 treedt de ASP op in verschillende EU-landen. Deze dierziekte, die erg belangrijk is voor varkens en wilde zwijnen, verspreidt zich steeds meer in Europa - te beginnen vanuit de landen die in het oosten aan de EU grenzen.
Oorsprong: Hoe is ASF naar Europa gekomen?
Het belangrijkste verspreidingsgebied van ASF zijn landen ten zuiden van de Sahara. De ASF is waarschijnlijk vanuit Afrika in Georgië geïntroduceerd. In juni 2007 werden de eerste uitbraken van AVP gemeld in Georgië. De oorzaak is vermoedelijk de illegale verwijdering van voedselafval dat het AVP-virus bevatte. In de periode die volgde verspreidde de ASF zich in Georgië en van daaruit steeds verder naar het noorden en westen.
Het binnendringen van het AVP-virus op Sardinië in 1978 heeft daar tot op de dag van vandaag geleid tot terugkerende uitbraken bij tamme varkens en wilde zwijnen. De epidemie is tot nu toe echter beperkt gebleven tot het eiland.
In tegenstelling tot klassieke varkenspest kwam Afrikaanse varkenspest vóór de uitbraak in september 2020 niet voor in Duitsland.
Tsjechië: succes door vroegtijdige actie
Een uitbraak van AVP die zich in Tsjechië heeft voorgedaan sinds AVP in juni 2017 voor het eerst werd ontdekt bij wilde zwijnen, kon worden ingedamd door vroegtijdige detectie en het nemen van intensieve maatregelen, zodat Tsjechië in oktober 2018 kon voldoen aan de Volgens de eisen van de Wereldorganisatie voor Diergezondheid (OIE) is de uitbraak van AVP uitgestorven. Dit omvatte ook een intensieve jacht op de bestanden.
Sinds februari 2019 wordt Tsjechië volgens de EU-regelgeving opnieuw als vrij van AVP beschouwd.
Duitsland overgeslagen: België
De uitbraak in België toont aan dat het AVP-virus door de menselijke factor over lange afstanden kan worden getransporteerd. Dit betekent dat het risico voor Baden-Württemberg constant hoog blijft.
In de Belgische provincie Luxemburg – in het drielandenpunt Frankrijk-Luxemburg-België, ongeveer 60 kilometer van de Duitse grens – werd AVP aangetroffen in wilde zwijnen die op 13 september 2018 dood werden aangetroffen. Er werden beperkingszones ingesteld en er werden onder meer wilde hekken geplaatst om de gebeurtenis af te bakenen – wat alleen de populatie wilde zwijnen trof.
Het zijn de Belgische autoriteiten
erin geslaagd ervoor te zorgen dat de epidemie zich niet verspreidde naar de binnenlandse varkenspopulaties.
Dankzij intensieve karkassenexperimenten en de jacht op wilde zwijnen kon België opnieuw bevrijd worden van het AVP-virus. België wordt nu weer als AVP-vrij beschouwd.
Polen, Brandenburg, Saksen, Mecklenburg-Voor-Pommeren en Baden-Württemberg
Sinds 14 november 2019 zijn er ook gevallen van AVP bij wilde zwijnen ontdekt in het westen van Polen. Het eerste bewijs kwam ongeveer 80 kilometer van de Duits-Poolse grens.
Na verdere gevallen nabij de Duits-Poolse grens werd op 10 september 2020 in Brandenburg een eerste geval bevestigd bij een wild zwijn, evenals verdere gevallen bij wilde zwijnen binnen het gedefinieerde bedreigde gebied. Op 31 oktober 2020 werd AVP aangetroffen bij een gezond wild zwijn in Saksen.
De epidemie is nu aangekomen in Mecklenburg-Vorpommern in het gebied ten zuiden van Parchim en in Saksen ten noorden van Dresden. Zelfs vanuit het zuiden is de ASP opgeschoven tot minder dan 400 km (gebied ten noorden van Genua). In Brandenburg en Mecklenburg-Voor-Pommeren werden ook enkele tamme varkenspopulaties getroffen.
In mei 2022 werd AVP ontdekt in een varkenskudde in Baden-Württemberg, in het district Emmendingen.
Gevolgen van ongecontroleerde verspreiding
ASF: Ongeneeslijk, dodelijk en vereist controle
Varkens (wild en gedomesticeerd) kunnen besmet raken via lichaamsvloeistoffen van zieke dieren of besmet afval en apparatuur. Besmette dieren lijden aan ernstige symptomen zoals koorts, maag-darm- of ademhalingsproblemen.
Zowel klassieke varkenspest als AVP zijn bij varkens ongeneeslijk en verlopen vrijwel altijd dodelijk. Beide ziekten behoren tot de aangifteplichtige dierziekten, waarbij diereigenaren en dierverzorgers verplicht zijn vermoedelijke epidemieën te melden aan de verantwoordelijke veterinaire dienst.
Geschiedenis van klassieke varkenspest
Veel boeren en dierenartsen kunnen zich de verwoestende epidemie van klassieke varkenspest nog herinneren. Alleen al tussen 1993 en 2002 moesten in Europa ruim 15 miljoen varkens worden gedood.
Het laatste geval van de ziekte deed zich in 2006 voor in het district Borken in Noordrijn-Westfalen, waar uit voorzorg ongeveer 92.000 varkens op 185 boerderijen werden gedood.
Economische impact
Een ASF-gebeurtenis in het land heeft een enorme negatieve impact op de varkensvleesproductie. De export naar niet-EU-landen stort in omdat geen enkel land varkensvlees wil importeren uit een land met AVP.
Openbare infrastructuur
Als gevolg van de noodzakelijke lockdown- en hygiënemaatregelen zijn er beperkingen te verwachten op de transportinfrastructuur, de commerciële logistiek, de bosbouw en de landbouw.
Gezamenlijke taak
Vanwege de infectieketens, de getroffen sectoren, de gebruikte publiek-private infrastructuur en de ernstige gevolgen van een ongecontroleerde verspreiding van AVP zijn maatregelen tegen AVP een gemeenschappelijke, interstatelijke en Europese taak voor autoriteiten, organisaties, bedrijven, de landbouw, jacht en bosbouw Particulieren.